Na naszym blogu chcemy się dzielić z Państwem zarówno teorią i praktyką z zakresu inwestowania w spółki z obszaru nowych technologii, jak i treściami o charakterze bardziej strategicznym. Chcemy by było to miejsce, które pozwoli Państwu pozyskać ciekawe i przydatne informacje oraz pozwoli podjąć merytoryczną dyskusję.

Świat technologii pędzi coraz szybciej i nie omija tradycyjnych sektorów gospodarki związanych z energetyką, czy też wydobyciem ropy i gazu. W tym krótkim artykule chcemy pokazać jak poprzez inwestowanie w startupy, kluczowi gracze przygotowują się na nadchodzące zmiany, w szczególności technologiczne, regulacyjne i organizacyjne.

Największe koncerny energetyczne świata działają dynamicznie na rynku nowych technologii, stając się często bardzo ważnym elementem ekosystemu nie tylko na poziomie krajowym, ale również globalnym. W większości przypadków są one obecne na każdym etapie życia innowacji, działając i budując kulturę innowacyjności wewnątrz organizacji, ale również starając się ją przyciągnąć do siebie poprzez coraz to bardziej zaawansowane programy akceleracyjne i korporacyjne fundusze inwestycyjne. W dalszej części tego krótkiego opracowania, chcielibyśmy się skupić na tym, jak najwięksi gracze z sektora ropy i gazu podchodzą do inwestycji kapitałowych w startupy.

Branża Oil & Gas była jedną z pierwszych gałęzi tzw. starej ekonomii, która zaczęła się otwierać na innowacje poprzez inwestycje kapitałowe. Spowodowane to było zarówno chęcią optymalizacji swojej działalności, rozszerzeniem tradycyjnego łańcucha wartości (upstream – poszukiwanie i wydobycie; midsream – transport i magazynowanie; downstream – rafinacja i sprzedaż), ale także wejściem w nowe, dalej jednak pokrewne, obszary działalności biznesowej. Kierunek obrany przez te koncerny jest jeden i wiedzie on ku zero-emisyjnej gospodarce. Portfele inwestycyjne poszczególnych koncernów różnią się między sobą, jednak w zdecydowanej większości przypadków można dostrzec 3 dominujące obszary inwestycyjne:

  1. Technologie niskoemisyjne (w tym elektromobilność);
  2. Wodór;
  3. Optymalizacja działalności i poprawa bezpieczeństwa.

W naszej analizie dostrzegamy różnicę w priorytetach inwestycyjnych w spółkach, których biznes koncentruje się na segmencie upstream takich jak Chevron i Saudi Aramco, a takich których znaczącą część wyniku na poziomie EBITDA generuje segment downstream np. BP oraz Shell. Wspomnianym wspólnym mianownikiem jest energetyka odnawialna oraz technologie wodorowe, które są atrakcyjnymi obszarami do inwestycji, niezależnie od korzeni koncernu.

BP Ventures

Naszą analizę rozpoczniemy od portfela inwestycyjnego funduszu korporacyjnego koncernu British Petroleum, którego segment downstream osiągnął w roku 2020 przychody na poziomie 163 miliardów dolarów (prawie 5-krotnie przewyższając przychody z segmentu upstream).

Portfel inwestycyjny BP Ventures

Źródło: opracowanie własne

Fundusz największą liczbę inwestycji dokonał w obszarze produktów dla klienta. W tej grupie inwestycji znajdują się spółki z obszaru elektromobilności, energy storage i IoT. Z naszej perspektywy najciekawszymi spółkami są FreeWire (ultraszybkie ładowarki EV) oraz MaaS Global (rozwiązania micro-mobility). Co ciekawe mimo europejskich korzeni koncernu, tylko jedna inwestycja w tym obszarze pochodzi z Europy, a reszta spółek portfelowych pochodzi z USA oraz Chin. Pozostałe dwa największe obszary inwestycyjne to Production & Operations oraz Low Carbon. W pierwszym z nich dominują inwestycje optymalizujące procesy E&P (ang. Exploration & Production), a w drugim spółki zajmujące się wyłapywaniem i redukcją emisji CO2. Największą spółką z portfela BP jest zdecydowanie BrightSource Energy, która zebrała już ponad 840 mln kapitału (w tej kwocie wliczone jest również finansowanie dłużne). W działalności inwestycyjnej koncernu bardzo widoczne są echa katastrofy ekologicznej z zatoki meksykańskiej z roku 2010. Koncern zarówno w obszarze M&A jak i Corporate Venture szuka inwestycji z zakresu poprawy bezpieczeństwa działalności, bo ma świadomość, że podobne katastrofy nie mogą się już nigdy powtórzyć.

Shell Ventures

Kolejnym przeanalizowanym koncernem jest Shell, którego ramię inwestycyjne działa już od ponad 25 lat.

Portfel inwestycyjny Shell Ventures

Źródło: opracowanie własne

Shell Ventures inwestuje zarówno na swój własny rachunek jak i jest inwestorem pasywnym w funduszach skupionych na inwestycjach w OZE, elektromobilność oraz early-stage. Największą grupę inwestycji tworzą spółki z obszaru tzw. „nowej mobilności”, a jedną z najświeższych i najbardziej głośnych inwestycji funduszu jest ZeroAvia. Spółka, której misją jest obniżenie śladu węglowej w transporcie lotniczym poprzez wykorzystanie zielonego wodoru pochodzącego z elektrolizy napędzanej energią odnawialną. ZeroAvia pozyskała już ponad 75 mln dolarów finansowania w formie prywatnego kapitału oraz grantów od rządu brytyjskiego. Grupa Shell większość swoich przychodów czerpie z segmentu downstream, dlatego też inwestycje jej ramienia venture capital koncentrują się wokół segmentów związanych z klientem i zmieniającym się otoczeniem.

Na przykładzie Shell Ventures chciałbym poruszyć jeszcze temat samego zespołu zarządzającego. W większości koncernów są to zespoły mieszane (zarówno z rynku VC jak i kadra z grupy kapitałowej), które działają w powiązaniu z stroną korporacyjną. Nie inaczej jest w Shell Ventures, gdzie z uwagi na globalny charakter działalności mieszane zespoły zostały zrekrutowane w różnych lokalizacjach na całym świecie.

TotalEnergies Ventures

TotalEnergies Ventures inwestuje zarówno bezpośrednio w startupy jak i poprzez udział w funduszach zewnętrznych. Fundusz został założony w 2008 r. przez koncern Total, a jego siedziba mieści się w Paryżu. Posiada on obecnie w swoim portfelu 41 spółek. Inwestycje nie są ograniczone geograficznie, spółka szuka celów inwestycyjnych na kilku kontynentach. Dominują w nim startupy zlokalizowane w Ameryce Północnej i Europie (po 14 spółek).

Portfel inwestycyjny TotalEnergies Ventures

Źródło: opracowanie własne

Fundusz inwestuje w startupy z różnych branż, z największym udziałem spółek z obszarów New Mobility, Smart Energy i Energy Access. W tej ostatniej kategorii największy udział mają inwestycje w krajach rozwijających się, głównie w Afryce. Głównym celem przejmowanych w tym obszarze startupów jest zwiększenie dostępu do energii elektrycznej dla lokalnych mieszkańców i firm oraz zapewnienie jej stabilnych dostaw. Dominują tutaj rozwiązania związane z rozwojem mikro sieci oraz odnawialnych źródeł energii, w szczególności na obszarach nie podłączonych do krajowej sieci energetycznej. Kontynent afrykański, ze względu na swój dynamiczny rozwój, staje się atrakcyjnym obszarem dla koncernów energetycznych, na którym próbują one wdrożyć kompletnie nowe modele biznesowe oraz technologie.

W obszarze New Mobility dominują rozwiązania z obszaru elektromobilności (oprogramowanie i infrastruktura) oraz tzw. „sharing economy”, w tym przypadku dotyczące głównie pojazdów. Z kolei w sektorze Smart Energy, inwestycje funduszu związane są w dużym stopniu z rozwojem oprogramowania dotyczącego obszarów takich jak zarządzanie stroną popytową (DSR), agregacja źródeł wytwórczych czy umowy PPA. TotalEnergies Ventures zaangażowany jest również w szereg funduszy zewnętrznych, które poza już wskazanymi obszarami, inwestują również w rozwiązania z obszaru rolnictwa i ochrony zdrowia. Total jest kolejną grupą kapitałową, która odważnie stawia na technologie wodorowe i jej wykorzystanie w przemyśle. Przykładem realizacji tej strategii jest podpisane ostatnio partnerstwo z francuskim koncernem Engie, które ma na celu rozwinięcie największej we Francji instalacji do produkcji zielonego wodoru. Elektroliza wodoru będzie zasilana farmą PV o mocy 100 MW. Projekt jest interesujący ze względu na to, że będą w nim wykorzystane najbardziej zaawansowane technologie, których jak chwali się sam koncern, nikt do tej pory nie zastosował. Mowa tutaj o:

  1. Optymalnym wykorzystaniu kilku farm PV tak, by ograniczyć straty w efektywności procesu;
  2. Wielkoskalowym magazynie wodoru, który pozwoli zbilansować nieciągłą produkcję wodoru z jej ciągłą konsumpcją przez biorafinerię;
  3. Zwiększeniu bezpieczeństwa poprzez digitalizację każdego elementu instalacji (zarówno dane jak i obraz 3D) tzw. digital twin;
  4. Bezpośrednim połączeniu farmy z elektrolizerem;
  5. Systemie, który w trybie ciągłym monitoruje produkcję energii elektrycznej z farmy PV łącząc to w sposób optymalny z produkcją wodoru.

Chevron Technology Ventures

Chevron jest amerykańskim koncernem (wliczanym do tzw. Oil Majors), który swoją działalność prowadzi głównie w segmencie upstream w USA (głównie w stanach Colorado, Nowy Meksyk i Teksasie).

Fundusz Chevron Technology Ventures skupia się na zaangażowaniu finansowym w podmioty, których rozwiązania i technologie mogą zostać wykorzystane przez koncern w celu optymalizacji dotychczas prowadzonej działalności ograniczenia emisji CO2 w procesach E&P oraz stworzenia nowych, rentownych obszarów biznesowych. Swoje inwestycje fundusz dzieli na 3 podstawowe segmenty: Low Carbon Technologies, IT & Digitalization oraz Oil & Gas.

Portfel inwestycyjny Chevron Technology Ventures

Źródło: opracowanie własne

Łącznie w portfelu funduszu znajduje się 37 startupów, najwięcej w segmencie technologii niskoemisyjnej. Możemy tutaj odnaleźć, między innymi, spółki oferujące rozwiązania z zakresu wyłapywania dwutlenku węgla (Carbon Engineering, Svante), infrastruktury dla elektromobilności (ChargePoint), czy magazynowania energii (Natron Energy).

W segmencie Oil & Gas dominują startupy, których rozwiązania usprawniają podstawową działalność koncernu Chevron. Należą do nich między innymi Foro Energy, który komercjalizuje zastosowanie laserów dużej mocy w przemyśle naftowym, gazowym, geotermalnym i wydobywczym, czy też Well Conveyor, którego rozwiązania pomagają dostarczać kable sensoryczne, rejestratory i lekkie narzędzia interwencyjne na dno odwiertu poziomego.

W segmencie IT & Digitalization przeważają rozwiązania związane z analizą danych (Orbital Insight, Seeq, Veros Systems) i cyberbezpieczeństwem (Mission Secure).

Chevron Technology Ventures jest zaangażowany również w 3 zewnętrzne fundusze inwestycyjne: Emerald Technology Ventures, OGCI Climate Investments, Houston Exponential Venture Fund oraz w szereg inkubatorów oraz akceleratorów.

Saudi Aramco Energy Ventures

Saudi Aramco Energy Ventures to fundusz CVC największego producenta ropy naftowej na świecie, który swoją działalność do tej pory koncentrował na segmencie upstream. Zgodnie z przyjętą w ostatnich latach strategią, grupa kapitałowa chce zdywersyfikować swój biznes, czemu miało służyć między innymi rekordowe w historii IPO.

Portfel inwestycyjny Saudi Aramco Energy Ventures

Źródło: opracowanie własne

SAEV inwestuje w 4 główne obszary, które koncentrują się wokół przemysłu 4.0, zrównoważonego rozwoju, segmentu upstream oraz segmentu downstream. Ticket inwestycyjny waha się pomiędzy 2-20 mln USD, a zatem pozwala inwestować zarówno w spółki na wczesnym etapie rozwoju jak i te w fazie ekspansji rynkowej.

Jedną z ciekawszych inwestycji funduszu jest spółka Seeq, w którą fundusz zainwestował w grudniu 2019 roku. Jest ona interesująca z kilku powodów:

  1. Ko-inwestorem w rundzie C był amerykański Chevron Technology Ventures;
  2. Klientami spółki jest w zasadzie cała branża Oil&Gas na świecie (spółka ma również klientów z branży energetycznej);
  3. Spółka działa na każdej ważniejszej platformie na świecie: AWS, Microsoft Azure, czy OSISoft PI System.

Seeq to nie jedyna współdzielona inwestycja z Chevronem, kolejną jest Zilift, która została ostatecznie sprzedana do Schlumbergera. Ta transakcja pokazuje, że często duże koncerny z sektora Oil & Gas inwestują w swoim wąskim gronie, bo tylko one rozumieją biznes startupu na tyle, by z jednej strony podjąć racjonalną decyzję inwestycyjną, a z drugiej zmaksymalizować szansę na rynkowy sukces.

Podsumowanie

  1. Fundusze CVC w globalnych koncernach Oil & Gas, są narzędziem w realizacji strategii grup kapitałowych, które w tym momencie koncentrują się na poprawie efektywności operacyjnej (również poprawie bezpieczeństwa w segmencie E&P), a także dywersyfikacji prowadzonej działalności;
  2. Fundusz kapitałowy jako narzędzie jest zawsze tylko uzupełnieniem działalności M&A oraz wewnętrznego R&D;
  3. Cel ekonomiczny nie jest jedynym celem prowadzonej działalności, a tzw. dźwignia strategiczna jest równie ważna, a często nawet i dużo ważniejsza z punktu widzenia korporacji;
  4. W sektorze Oil & Gas dominują fundusze, które są blisko powiązane z korporacją, często tworząc wręcz mieszane zespoły zarządzające;
  5. Jeśli spółki CVC są obecne jako inwestor w innych funduszach inwestycyjnych, to najczęściej są to fundusze o wąskiej strategii inwestycyjnej dotyczącej wybranego segmentu rynku;
  6. Bardzo popularne są tzw. club deals podczas których w celu dywersyfikacji ryzyka duże koncerny inwestują wspólnie w wysoko innowacyjne projekty (przez to też bardziej ryzykowne).

Autor: Jacek Czak